به قلم: ایرج اعتمادی
واگذاری اراضی پرورش میگو در محدوده طولانی‌ترین غار نمکی جهان، در یکی دو روز گذشته واکنش فعالان گردشگری را برانگیخته و فضای جامعه قشم را به شدت ملتهب کرده است. این زمین‌ها از سوی جهاد کشاورزی استان هرمزگان، با هدف ایجاد مزارع پرورش میگو به سرمایه‌گذاران واگذار شده است. میزان واگذاری‌های این محدوده را بیش از ۱۲۰۰ هکتار برآورد کرده‌اند. این چالش از چند زاویه قابل بررسی است؛ اول اینکه، غارهای نمکی قشم به عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان در فهرست آثار طبیعی ملی و ژِئوسایت‌های ژئوپارک جهانی به ثبت رسیده است. قطعا هر نوع عملیات اجرایی در این اراضی، به دلیل قرارگیری در حریم این اثر ثبتی، موجب تخریب و دست‌اندازی در اصالت این اثر شاخص جهانی خواهد شد.
⭕ سازند زمین‌شناسی این اثر به دلیل وجود نمک و املاح معدنی، بسیار حساس است؛ فعالان محیط زیست مخصوصا از این جهت نگرانند که تجربه‌ی سد گتوند در خوزستان که نیز در همجواری با یک سازند نمکی قرار داشت، در اینجا تکرار شود؛ در اینجا نیز، نفوذ آب در لایه‌های نمکی موجب تخریب گسترده و به مرور زمان از بین رفتن این اثر منحصر به فرد جهانی خواهد شد.
⭕ آیا ژئوپارک قشم از فهرست ژئوپارک‌های جهانی حذف می‌شود؟
عدم رعایت ضوابط حفاظتی و تخریب چشم‌انداز این اثر می‌تواند زیان‌های جبران ناپذیری بر اعتبار ژئوپارک جهانی قشم و ثبت این برند در عرصه جهانی داشته باشد. بنا بر اعلام یونسکو، سال آینده ارزیابی مجدد ژئوپارک قشم برای حذف یا باقی ماندن در عرصه‌ی جهانی انجام می‌شود که این تخریب‌های گسترده و غیر اصولی می‌تواند منجر به مخدوش نمودن هویت و چهره‌ی این برند جهانی و دریافت کارت زرد و قرمز از سوی یونسکو شود.
محرومیت بازدید گردشگران جزیره از مناطق بکر
از سوی دیگر، این اثر به عنوان یکی از جاذبه‌ها و پتانسیل‌های اصلی گردشگری جزیره، در نوع خود بی‌نظیر است و جزو «ترین»های جهان محسوب می‌شود.
⭕ ایجاد مزارع و استخرهای پرورش میگو به دلیل مسائل بهداشتی از جمله بوی نامطبوع آن موجب آزار و اذیت گردشگران می‌شود؛ از سوی دیگر به دلیل وجود حریم حفاظتی دامپزشکی، لزوم رعایت مسائل بهداشتی و استانداردها جهت جلوگیری از شیوع بیماری‌های خاص میگو، مثل «لکه سفید»، باعث محدودیت تردد گردشگران در مناطق بکر و سایت‌های گردشگری خواهد شد.
منع قانونی هرگونه عملیات اجرایی در محدوده آثار ثبت ملی
سازمان منطقه آزاد که تقریبا با رعایت استانداردها، اراضی زیادی جهت سرمایه‌گذاری در پرورش میگو به سرمایه‌گذاران واگذار کرده، در سال‌های اخیر به دلیل قرارگیری این اراضی در حریم اثر ثبت شده ملی و ضوابط حفاظتی حاکم بر ژئوسایت گنبد نمکدان، از واگذاری این مناطق منصرف شده است.
امروز جهاد کشاورزی استان، بدون هیچگونه استعلام و مجوزهای لازم از مراجع ذیربط، اقدام به واگذاری این اراضی کرده است. کارشناسان معتقدند که حتی اگر جهاد کشاورزی استان از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هرمزگان استعلام کرده باشد، به دلیل ثبت این محدوده در فهرست آثار طبیعی ملی وزارت متبوع، مغایر با قانون حاکم بر آثار ثبتی می‌باشد.
روستای کانی، جزیره‌ای در محاصره‌ی مزارع پرورش میگو
مورد آخر که لازم است در مورد ساکنین محلی اطراف این اراضی اشاره کرد این است که، مردم روستای کانی در غرب جزیره همانند جزیره‌ای در محاصره‌ی مزارع پرورش میگو قرار خواهند گرفت که در آینده‌ای نه چندان دور به سرنوشتی همچون مردم شهر سوزا در استشمام بوی نامطبوع ناشی از این مزارع دچار خواهند شد.
🔹 بر اساس اظهارات جامعه محلی روستای درکو، اراضی واگذار شده در بالادست و مسیر آب ورودی سد و بند این روستا قرار گرفته که مضافا تاثیری سوء بر نخیلات، باغات و اراضی کشاورزی این روستا بجا خواهد گذاشت.
